Heykel Sanatı

HEYKEL SANATI
Mekan içinde üç boyutlu estetik biçimler yaratmayı amaçlayan görsel bir sanat dalıdır. Resimden farkı; heykelin eni, boyu, yüksekliği yani bir hacmi vardır. Değişik açılardan bakıldığında farklı görünümler verir. Heykel,kendisini izleyenle aynı ortamda yer alır; bu çevrenin ışığını alır; aydınlık yerleri de gölgeleri de gerçektir. Heykelcilik, fiziksel varolmayı en eksiksiz bir biçimde yeniden oluşturmaya yönelen bir sanattır.

Tapınaklarda, saraylarda, parklarda, alanlarda, mezarlıklarda rastlanır. İlk heykeller Üst Paleolitik döneme tarihlenir. Bunlar çok şişman ve cinsel özellikleri aşırı belirgin kadın heykelcikleridir. Kökeni din ve büyüdür. Tarihöncesi heykelcisi heykeli betimlemez ama belli bir biçimi olmayan bir gereci, belli özellikte ve tek bir biçime yada figüre dönüştürürdü; bu nesnede gerçek madde olarak kalırdı.

İlk uygarlıkların heykel sanatına baktığımızda Mezepotamya’da pek taşocağı bulunmadığı için yörede daha çok kurutulmuş kilden küçük boyutlu heykeller yapılmıştır. Sümerler, Asurlar alçak kabartmalar yapmıştır.Mısırlı heykeltraşlar ağaç ve granit,bazalt,porfir gibi dayanıklı gereçler kullanmışlardır.Yaptıkları heykeller birbirine benzerdi.Orta imp.döneminde yanlızca prenslerin heykellerini yapan heykeltraşlar daha sonra orta sınıftan olanların heykellerini yapmaya başladı.IV. Amenofis dön. Bir kütle bağlı olan heykellerde gözle görülür bir yumuşama ve esneklik görüldü. Ama Tutankhamon döneminde sanatta eski geleneklere geri dönüldü. Firavunlar dön. Sonlarına doğru hafif bir yumuşama görüldü. Ege uyygarlığından günümüze büyük boyutlu heykeller kalmamıştır. Heykellerinde çok keskin bir anlatım duygusu göze çarpar ve yunan sanatının temelini oluşturur. Yunan uygarlığı bütün sanat anlayışlarını altüst ederek heykelciliğin tümüyle yeni bir evrim geçirmesini sağladı.

Yunan heykelciliği:
1) Arkaik Devir
2) Klasik Devir
3)Helenistik Devir olmak üzere 3’e ayrılır. Bugün bütün dünya müzelerni süsleyen heykellerin çoğu Klasik Devirde yapılmıştır. Heykellerinde insan vücudundaki canlılığı ve hareketi yansıtmayı başaran Yunanlı heykelciler son derece doğal ve gerçekçi bir anlayışla eşsiz güzellikte yapıtlar yaptılar.Yunanlılar heykellerini genellikle canlı renklere boyarlardı. Yunanlılar tanrı ve tanrıça heykellerinin yanı sıra disk atan atletler, güreşen sporcular gibi sağlam vücutlu erkek heykelleride yaptılar.Mermere inanılmaz bir hareketlilik ve canlılık vermeyi başardılar.

Romalılar Yunanlılar’ın mermer oyma tekniğini taklit etseler bile onlar kadar başarılı olamadılar.Romalılar büst adı verilen portre heykelciğinde ustadırlar. Romalı soyluların ve seçkinlerin heykellerinden ve büstlerinden çoğu zamanımıza kadar gelmiştir.Konuları askeri ve ekonomiktir. 5yy’da Roma imp. Avrupa’daki egemenliği sona erince heykel sanatı canlılığını yitirdi. Heykelcilik Rönesansla beraber Batı’da büyük bir önem kazandı. 13.yy’da bazı heykeltraşlar yapıtlarını kendi düşünceleri doğrultusunda özgün bir üslupta biçimlendirmeye başladı. Bu heykelcilerden en ünlüsü Nicola Pisano’dur. 14.yy Andrea Pisano Floransa vaftizanesine yaptığı kapılarla tanındı. Kuzey Avrupalı heykelciler insanı doğallıktan uzak ve ulaşılmaz bir varlıkmış gibi betimlerken aynı dönemde italyan heykelciler gerçekçi bir üslupla canlı,doğal ve yaşama sevincini yansıtan heykeller yaptılar. Bu heykeltraşların en yeteneklilerinden biride Donatello’ydu. 15.yy’ın ünlü sanatçılarından Andrea del Verrocchio ise insan bedeninin gücünü olanca diriliğiyle yansıtmayı başardı. Gelmiş geçmiş en büyük sanatçılardan olan Michelangelo aynı dönemde dinsel konulu heykeller yaptı. Yapıtları cesur ve güçlüydü.

17.yy’daN günümüze bakarsak; Michelangelo’dan sonra gelen heykeltraşlar taşa her istedikleri biçimi kolayca verebilecek kadar yetkinleştiler. Büyük boyutlu,görkemli, uçuşuyormuş izlenimini veren hareketli figürler, kıvrımlar ve süslemelerin egemen olduğu bu yeni üsluba barok sanat adı verilir.

Heykeltıraşlık hakkında;

 TANIM

Taş, beton, demir, sac, bronz, ağaç, polyester gibi maddeleri işleyerek anıtlar, abideler çeşitli şild, plaket veya süs eşyaları yapan kişidir.

GÖREVLER

• Yapacağı eseri zihninde tasarlar,
• Kullanılacak malzemeyi seçer,
• Eserin, alçı, balmumu veya çamurla taslağını (eskizini) hazırlar,
• Taslağın ölçümlerini gerçek malzeme üzerine nokta veya çizgi halinde işaretler,
• Kullanılan malzemenin türüne göre uygun alet ve gereçleri kullanarak istenilen formu kabaca oluşturur,
• Taş ve beton dışındaki maddelerle çalışıyorsa ekleme, kalıp alma, kaynatma gibi yöntemlerle malzemeye şekil verir,
• Elmas veya çelik uçlu kalemlerle oluşturulan formun ince oyuntularını şekillendirir,
• Eserin yüzeyini parlatır.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

• Çeşitli ağırlık ve büyüklükte çekiçler,
• Elmas ve çelik uçlu kalemler,
• Murç, tarak, pergel, ölçüm aletleri,
• Ağrandizör (büyültme aleti),
• Çeşitli elektrikli aletler,
• İskarpela,
• Tahta tokmaklar,
• Taş, beton, alçı, ağaç, bakır, çamur, polyester, bronz, döküm vb. malzemeler.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Heykeltraş olmak isteyenlerin;

• Üst düzeyde tasarım ve çizim yeteneğine sahip,
• Şekiller arasındaki ilişkileri, cisimlerin uzaydaki (mekandaki) durumlarını görebilen,
• Ellerini ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen,
• Güzel sanatlara ilgili, yaratıcı,
kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Heykeltraş çalışmalarını atölyede yürütür. Çalışma ortamı kirli, çamurlu fakat sakindir. Heykeltıraş genellikle tek başına çalışır, zaman zaman müşterilerle ve diğer sanatçılarla iletişim halinde olabilir.

MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Özel Yetenek Sınavı sonuçlarına göre öğrenci alan ve “Heykel” alanında eğitim veren “Güzel Sanatlar Fakülteleri”, “Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakülteleri”nin ve Plastik Sanatlar Fakültelerinin bulunduğu üniversiteler şunlardır:
• Akdeniz Üniversitesi (Antalya), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Anadolu Üniversitesi (Eskişehir), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Atatürk Üniversitesi (Erzurum), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Bilkent Üniversitesi (Ankara), Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Dokuz Eylül Üniversitesi (İzmir), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Erciyes Üniversitesi (Kayseri), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Hacettepe Üniversitesi (Ankara), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Haliç üniversitesi Güzel sanatlar Fakültesi Plastik sanatlar Resim heykel takı tasarımı ve seramik(İstanbul)
• Kocaeli Üniversitesi Güzel sanatlar Fakültesi heykel bölümü 
• Marmara Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Mersin Üniversitesi (Mersin), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Mimar Sinan Üni. (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Okan üniversitesi Plastik sanatlar Fakültesi Resim heykel 
• Muğla Üniversitesi Güzel Sanatlar fakültesi, Heykel Bölümü,
• Mustafa Kemal Üni. (Hatay), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Selçuk Üni. (Konya), Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü,
• Yeditepe Plastik sanatlar Resim heykel seramik(İstanbul)

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER

• Sanat Tarihi,
• Resim,

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Mesleğin eğitimine girebilmek için,
• Lise veya dengi okul mezunu olmak,
• Yükseköğretime Geçiş Sınavında (YGS) herhangi bir puan türünden barajı aşarak başarılı olduktan sonra, ilgili üniversitece yapılacak olan özel yetenek sınavına girmeleri ve başarılı olmaları gerekmektedir. 
• Yükseköğretime Geçiş Sınavında (YGS) başarılı olanlar girmek istedikleri fakülteye ön kayıtlarını yaptırarak özel yetenek sınavlarına katılırlar. Adaylar başvurdukları programların tüm yetenek sınavlarına katılmak zorundadırlar. Başarı gösteren adaylar kesin kayıt yaptırmaya hak kazanmaktadırlar.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

• Eğitim 4 yıl süreli olup, heykel bölümünde heykel ile ilgili bütün konulara yönelik bilgiyle donatılmış ülkemizin kültürel gelişmesine katkıda bulunacak yaratıcı heykeltıraş ve tasarımcılar yetiştirmek amaçlanmıştır. Bu amacın gerçekleşmesi için yaratıcı ve uygulamalı bir eğitim ve öğretim programı uygulanır. Eğitimde ana ilke öğrencinin yaratıcı kişiliğini geliştirmektir. Bu açıdan eğitim de öğrencinin bilgi, beceri, bilimsel ve yaratıcı yeteneklerinin gelişmesini sağlayıcı kavramsal ve deneysel çalışmalar yapılır.
• Birinci sınıftaki temel sanat eğitimine paralel olarak üç boyutlu şekillendirme, anatomi, sanat tarihi ve yorumu ve teknoloji dersleri temel dersler olarak verilir. Ayrıca heykel tasarım atölyelerinde çalışmalarla, optik anlatım ve devingen şekillendirme yapabilme, denemeleri ile öğrenciye mesleğiyle ilgili gerekli malzemelerle şekillendirme yapabilme bilgi ve becerileri kazandırılır. Taş, metal, tahta, seramik ve yapay malzemeleri kullanabilmesi, teknolojileri öğrenmesi ve bunlarla soyut, somut çalışmalar yapabilmesi, yaratıcı kişiliğini geliştirmesi sağlanır.
• Peyzaj mimarisinin ve çevre tasarım dersleri öğrencinin eserleriyle doğa ilişkilerini kurabilmesi ve çevrede düzenleme yapabilmesine yardımcı olmaktadır. Dördüncü sınıfta heykel çalışmaları yoğunlaşır. Üçüncü sınıfta zorunlu olarak gördüğü taş, tahta, seramik ve yapay malzeme atölyelerinden birini seçer ve uygulamaların bir kısmını bu atölyelerin verdiği imkanlarla yapar. Çalışma yeri donatım, öğretim elemanı ve öğrenci sayısı bu çalışmaların zaman ve süresini etkileyebilmektedir.

• Heykel bölümünde okutulan dersler fakülteler arasında bazı farklılıklar göstermesine rağmen amaç ve içerik yönünden aynıdır. 
• Okutulan bazı dersler şunlardır: Temel Eğitim, Heykel, Anatomi, Sanat Anatomisi, Teknik Çizim, Perspektif, Uygarlık Tarihi, Fotoğrafçılık ve Temel Optik, Toplum Bilim, Desen, Sanat Tarihi, Antropoloji, Felsefe, Algı Psikolojisi, Görsel Algılama, Mitoloji, Heykel Teknikleri, Çağdaş Sanat ve Yorumu, Kitle İletişim Kurumları, Yöntembilim ve Tez Çalışması gibi bölüm derslerinin yanında Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Türk Dili, Yabancı Dil, Beden Eğitimi gibi genel kültür dersleri de gösterilmektedir.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Meslek eğitimini tamamladıktan sonra “Heykel Bölümü” Lisans Diploması ve "Heykeltraş" unvanını alırlar.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

• Heykeltraşlar genellikle bağımsız çalışırlar.

• Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Müdürlüğüne bağlı kurumlarda, özel galerilerde sanat danışmanı olarak görev alabilirler.

• Üniversitelerde öğretim elemanı olarak görev yapabilirler.

• Heykeltraşlık düzenli gelir getiren bir meslek değildir. Bazı kimseler bu sanatı bir yan uğraş olarak sürdürdüklerinden ancak çok üstün yetenekli ve girişimci olanlar bu alanda kariyer edinebilirler.

EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Öğrenciler eğitimleri süresince Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun verdiği öğrenci kredisi ile çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan burslardan faydalanma olanaklarına sahiptirler. 

EĞİTİM SONRASI
Eğitim sonrası kazanç ise heykeltraş’ın yeteneğine, üretkenliğine, tanınmışlığına, girişkenliğine, sanat çevresiyle ve halkla ilişkilerine göre değişkenlikler göstermektedir.

MESLEKTE İLERLEME

• Lisans eğitiminden sonra alanlarında mastır (yüksek lisans) ve doktora eğitimi alarak akademik kariyer yapabilirler, yüksek öğretim kurumlarında araştırma görevlisi, doçent, profesör gibi unvanlarla öğretim üyesi olarak görev yapabilirler.

• Kendini belli bir alanda yetiştirerek uzmanlaşabilir.

• Çeşitli kuruluşlara sanat danışmanlığı yapabilir.

BENZER MESLEKLER

• Ressamlık,
• Kalıpçılık teknikerliği.

EK BİLGİLER

YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

• Meslek elemanları,
• ÖSYS-2010 Başvuru Kılavuzu,
• 2008 Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
• ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000,
• Güzel Sanatlar Fakültesi 1991-1992 Dokuz Eylül Üniversitesi yayını,
• Marmara Üniversitesi Rehberi "Marmara Üniversitesi Temmuz 1991",
• Türk Meslekler Sözlüğü İİBK Genel Müdürlüğü Yayın NO: 190,
• Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

• İlgili eğitim kurumları,
• Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
• Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri